آشنایی با لیزر

لیزر نوعی از نور یا به عبارت بهتر یک نور مهار شده است، درخشانتر از هرچه که در طبیعت می‌توان یافت. از نظر علمی این امکان وجود دارد که با تولید نور قوی‌ای از لیزر، هر ماده موجود بر روی زمین را در کسری از ثانیه به بخار تبدیل نمود.

لیزر می‌تواند سخت‌ترین فلزات را سوراخ کند یا به راحتی جسم سختی مثل الماس را سوراخ و از آن عبور کند. آما آنچه که در دنیای مدرن امروز لیزر را تبدیل به یک ابزار مهم و پرکاربرد در علم و فناوری کرده است، نه قدرت بی‌اندازه آن، بلکه دقت فوق‌العاده بالای آن است.

با تولید باریکه‌های کم قدرت ولی به شدت دقیق لیزر می‌توان کارهای بسیار ظریفی همچون جراحی روی چشم انسان را انجام داد.

اصول بنیادی لیزر از حدود پنجاه سال پیش شناخته شد. اولین نور لیزر در آزمایشگاه‌های شرکت هواپیمایی هیوز (Hughes) توسط دکتر تئودر مایمن در سال 1960 با موفقیت مورد آزمایش قرار گرفت. نمایش اولین لیزر دریچه‌ای را به سوی یکی از پر دامنه‌ترین پیشرفت‌های فناوری بشر گشود. در ظرف چند سال از نمایش اولین لیزر، انواع بسیار گوناگونی از لیزرها به صورت ابزارهای عملی به اشکال مختلفی به کار گرفته شدند.

کاربردهای لیزر بسیار گسترده است. برای مثال، امروزه فروشگاه‌های بزرگ و یا حتی فروشگاه‌های کوچک خرده فروشی نیز از لیزر برای جستجوی خود به خود، صورت برداری از اقلام خریداری شده و ثبت قیمت‌ها استفاده می‌کنند. دستگاه‌‍‌های ضبط و پخش دیجیتال به عنوان مثال دیگری از کاربرد لیزرها هستند. در این دستگاه‌ها از نور لیزر برای خواندن اطلاعات از دیسک‌های نوری استفاده می‌شود.

در پزشکی نیز از نور لیزر به عنوان چاقوی جراحی بدون خونریزی یاد می‌شود. به عنوان مثال می‌توان به کمک باریکه‌های بسیار دقیق و کنترل شده نور لیزر نسجی مثل قسمت‌های معیوبی از کیسه صفرا را بدون آنکه بیمار به مانند جراحی‌های معمولی دچار خونریزی شود، با دقت فراوان از بافت اصلی جدا نمود. کارهای دندانپزشکی نیز با لیزر درد کمتری دارند. بسیاری از ما فرآیند روکش شدن دندان‌هایمان به کمک لیزر را تاکنون تجربه کرده‌ایم.

در صنعت نیز از لیزرها برای عملیات گرمایی فلزات و یا جوش دادن اجسام به یکدیگر استفاده می‌شود. یکی دیگر از کاربردهای لیزر، اندازه‌گیری فواصل است. به کمک لیزر می‌توان فاصله‌های خیلی بزرگ و همچنین فاصله‌های خیلی کوچک را با دقت خوبی اندازه‌گیری کرد.

علاوه بر موارد بالا، می‌توان از لیزرها برای انتقال بهتر داده‌ها در قالب فیبرهای نوری و همچنین بهبود ارتباطات تلفنی نیز استفاده نمود.

ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که واژه لیزر از به هم پیوستن حروف اول چهار واژه دیگر بدست آمده است. به عبارت دیگر واژه لیزر مخفف عبارت Light Amplification by Simulated Emission of Radiation به معنی تقویت نور توسط تابش گسیل القایی است.