سه‌گانه‌ی محصول، کار و سرمایه

دنیای اقتصاد برابر است با دنیای عرضه و تقاضا. دنیای اقتصاد دنیای بده بستان است. فضایی که در آن مبادله صورت می‌‌گیرد را در اصطلاح اقتصاد آزاد، بازار می‌نامند. منظور از بازار، فضایی است که افراد در آن از آزادی مالکیت برخوردارند و می‌توانند مطابق با سلیقه، نیاز، و امکانات خود و بازار، دست به مبادله بزنند. دلیلی ندارد که بازار را به عنوان یک مکان فیزیکی در نظر بگیریم. امروزه با گسترش اینترنت و خرید و فروش‌های اینترنتی، مفهوم بازار هم گسترش پیدا کرده و فرامکانی شده است. برای مبادله، از یک عامل مشترک به نام پول استفاده می‌شود. بنابراین پول عاملی است که طرفین مبادله را به هم وصل می‌کند. پول می‌تواند فیزیکی یا الکترونیکی باشد. می‌تواند نقدی باشد یا اعتباری. کارت‌های اعتباری و چک‌‌ها و سفته‌ها صورت‌های اعتباری پول هستند. پول اعتباری پولی است که در آینده قرار است صورت واقعی به خود بگیرد.

معروف‌ترین موضوع مورد مبادله در بازار، محصول است. محصول عبارت است از کالا یا خدمات. بازاری که در آن محصول مبادله شود را بازار محصول می‌گویند. تولیدکننده محصول را تولید و سپس در بازار عرضه می‌کند. این عرضه‌ی محصول در برابر تقاضای طرف دیگر مبادله است که مصرف‌کننده نام دارد. بخشی از علم اقتصاد به مطالعه‌ی بازار محصول و رفتار بازیگران آن می‌پردازد.

اما بازار محدود به بازار محصول نیست. موضوع دومی که در بازار مبادله می‌شود، کار است و بازار این موضوع را بازار کار می‌نامند. در بازار کار هم دو عامل عرضه‌کننده و تقاضاکننده وجود دارد. کارگران، کارمندان و ... نیروی کار خود را در ازای دریافت پول، به بازار عرضه می‌کنند. کارفرمایان هم متقاضی این نیروی کار هستند و در ازای پرداخت پول، نیروی کار را به استخدام خود در می‌آورند.

بازار سومی هم وجود دارد به نام بازار سرمایه. سرمایه به هر آن چیزی گفته می‌شود که در بلندمدت قابلیت ثروت‌زایی داشته باشد. همان‌طور که گفته شد در بازار محصول، کالا و خدمات مبادله می‌شوند. کالاهایی که در بازار محصول عرضه می‌شوند، جنبه‌ی مصرفی دارند. به عنوان مثال، خوراک، پوشاک، لوازم‌التحریر و ... کالاهای مصرفی هستند که در زمان حال مصرف می‌شوند. اما سرمایه‌ها کالاهایی هستند که جنبه‌ی مصرفی ندارند. سرمایه‌‌ها خریداری می‌شوند با امید این‌‌که در آینده بر ارزش ‌آن‌ها افزوده شود و بر ثروت مالک بیافزاید. سهام شرکت‌‌ها نمونه‌ای از سرمایه است که در بازار سرمایه بین عرضه‌کننده و متقاضی مبادله می‌شود. اگرچه پول نقش عامل مبادله را بر عهده دارد، اما می‌توان آن را گونه‌ای از سرمایه هم در نظر گرفت. پول سرمایه‌ای است با قابلیت نقدشوندگی بی‌نهایت. میزان نقدشوندگی ویژگی مهمی برای کالاهای سرمایه‌ای محسوب می‌شود. هر چه میزان نقدشوندگی یک کالای سرمایه‌ای بالا باشد، جذابیت آن افزایش می‌یابد.

در این مقاله، راجع به انواع سه‌‌گانه‌ی بازار صحبت کردیم. سه بازار محصول، کار و سرمایه کاملاً با هم در تعامل هستند. هر فرد حقیقی یا حقوقی برای آن‌که بتواند در بلندمدت در میدان اقتصاد موفق باشد، باید نسبت به هر سه بازار محصول، کار و سرمایه آگاهی کاملی داشته باشد. یک واحد تولید‌کننده‌ی اقتصادی، با استفاده از نیروی کار و محصولات خام یا میانی به عنوان ورودی، محصول نهایی خود را تولید می‌‌کند. علاوه بر آن برای پوشش هزینه‌ها، ریسک‌ها و سودآوری بهتر، باید در بازار سرمایه نقش فعالی داشته باشد.

به نظر شما آیا بازارها با هم تلاقی دارند؟ مثلاً کالایی می‌شناسید که در هر دو بازار محصول و سرمایه مبادله شود؟ یعنی هم جنبه‌ی مصرفی داشته باشد و هم ثروت‌زایی؟